De zelfvernietiging van de Kerk

Als iemand weet hoe je de Kerk van binnen uit kunt vernietigen, dan zijn wij, Nederlanders, het wel. Wij hebben in overgrote meerderheid in de jaren zestig van de vorige eeuw het modernisme omhelsd waarvan het Pastoraal Concilie van Noordwijkerhout (1966-1970) het treurig startpunt was. Niet meer wat de Kerk altijd had geleerd en op het Tweede Vaticaans Concilie had bevestigd, was uitgangspunt van denken en doen maar het “levensgevoel van de mensen” en “de eisen van de moderne tijd”. God verdween radicaal uit het middelpunt van het kerkelijk leven om plaats te maken voor de mens. Deze was voortaan de maat van alle dingen. De normativiteit van dogma, liturgie, bijbel en moraal maakte plaats voor het kneedbare fluïdum van wat men sindsdien “pastoraal” noemt. Door deze geesteshouding raakte iedereen er langzamerhand van overtuigd, dat men niet echt iets verkeerds deed in zijn leven, omdat we het immers allemaal goed bedoelen. De biecht verdween en de boetevieringen die ervoor in plaats kwamen mochten in de gewetensonderzoeken en gebeden steeds minder persoonlijke zonden noemen maar vooral de zonden van ver weg (zoals de “apartheid” in Zuid-Afrika) of de structurele zonden in ons midden (zoals de verdeeldheid tussen de christenen, het ontbreken van fair trade of de heelheid van de schepping die door ons gezamenlijk bedreigd werd). Tevens verdwenen de kernthema’s van het christelijk geloof: zonde, verlossing, persoonlijke bekering etc, uit de prediking en daarmee uit beeld bij de gelovigen. Onze parochies werden meer en meer aanhangsels van de grote maatschappelijke trends. Dat je daarvoor niet naar de kerk hoeft te gaan, hebben de meeste mensen ondertussen wel begrepen. Ze zijn langzaam uit de kerk weggebleven. De laatste jaren zijn de jongere priesters wel orthodoxer (behalve de enkelingen die vanwege de maatschappelijke druk of hun onbedwingbare geaardheid hun seminarieopleiding aan de wilgen hebben gehangen en nu de jaren-zestig-lof van hun gepensioneerde collega’s oogsten), maar de meesten wagen het toch niet hun nek al te ver in orthodoxe richting uit te steken om hun gelovigen niet al te zeer van zich te vervreemden of om niet in de krant van onverdraagzaam conservatisme te worden beschuldigd. Al met al moeten we constateren dat de jeugd en de mensen tot en met de zestig jaar bijna geheel uit onze kerken zijn verdwenen en dat het geloof van degenen die gebleven zijn meestal niet erg diep zit. Als er een kerk gesloten moet worden, gaat nauwelijks iemand mee naar een kerk die overblijft, ook al kunnen ze dat gemakkelijk. De eucharistie is de meesten echt niet veel waard. Moreel hebben de meesten veelal de opvattingen van de maatschappij. Het is dus niet zo dat we de betere vijf procent hebben overgehouden. Hoe zou het ook kunnen? De bisschoppen en de priesters hebben nagelaten ze het totale geloof met al zijn consequenties voor te houden omdat ze voortdurend bang waren door te “harde” preken sommigen te verliezen. Door dit gedrag verliezen we uiteindelijk allen. Zoals we, door geen enkele eis te stellen aan het katholieke onderwijs, dat hele onderwijs hebben verloren, verliezen we ook, door geen enkele eis te stellen aan de gelovigen, alle gelovigen. Het recept van de totale afval hebben we zelf geschreven. Dus niemand weet beter dan wij, Nederlanders, hoe je de Kerk van binnenuit kunt vernietigen.

Je zou denken dat de Kerk in Europa, in de wereldkerk iets van ons en van onze handelwijze zou leren. Nee dus. Momenteel hebben we een paus die mij erg doet denken aan de gemiddelde pastoor in de Kerk van Nederland van de jaren zeventig/tachtig van de vorige eeuw. Ook deze paus heeft het over "de geest van het Concilie" (een soort toverformule waaronder je alles naar believen kunt vangen), een hartelijke, open kerk maar hij is net als genoemde pastoor snoeihard voor mensen voor wie de liturgie heilig is en dogma de dragende kracht van hun leven. Dezelfde karakteristieken die ik indertijd naar het hoofd geslingerd kreeg, omdat ik gewoon katholiek wilde blijven, krijg ik nu, en met mij de trouwe katholieken over heel de wereld, door de paus en zijn entourage naar het hoofd geslingerd: we zou star zijn en wettisch, de schriftgeleerden en de farizeeën uit het evangelie. Wij zouden ons afsluiten voor de Heilige Geest, die de geest van verandering en verrassingen is en ga zo maar door. Tevens komt de barmhartigheid van God die alles liefdevol toe zou dekken (en die indertijd leidde tot het leeglopen van de biechtstoelen) mij heel bekend voor, evenals de opvatting van de paus over het geweten die erop lijkt alsof hij het persoonlijke geweten verheft boven de morele wet. En u weet: bij ons heeft een beroep op het eigen geweten een einde gemaakt aan iedere objectieve moraal. Het gebeuren rond deze paus is een déjà vu: ik heb het allemaal al gezien in de jaren zeventig en tachtig. En als dit langer doorgaat zal het op hetzelfde uitlopen als waarop het hier is uitgelopen: de totale zelfvernietiging van de Kerk op plaatsen waar men de paus volgt. De kerken zullen nog leger worden dan ze al zijn, de seminaries zullen leeglopen, de gelovigen zullen langzaam meer het geloof verliezen en denken dat ze goede mensen zijn als ze elkaar geen kwaad doen. Dan zal God wel tevreden zijn, als Hij tenminste bestaat.

Hier en daar zullen kleine groepjes katholieken overblijven die geestelijk sterk genoeg zijn om niet mee te gaan met de (pauselijke) trend en die vast blijven houden, ondanks vervolging van buitenaf en van binnenuit aan de grote Traditie van de Kerkvaders en de Concilies. Tot die beweging horen ook de kloosters en de geestelijke bewegingen die nu jonge mensen een echt katholiek thuis bieden en vaker traditioneel dan progressief zijn. De paus mag over hen schamperen maar daar (en voorlopig niet in Rome) ligt de toekomst van de Kerk die in overzienbare tijd werkelijk maar een kleine Rest zal zijn.

NB
Ik bedenk me nog dat het tekenend is dat atheïsten en linkse godloochenaars die abortus promoten, vrienden van de paus zijn, met wie hij praat en over wie hij met lof spreekt maar dat hij gelovige kardinalen met hun vragen niet eens wil ontvangen. Waarom zouden de heidenen en de eigenlijke tegenstanders van de Kerk deze paus zo prijzen. Moeten we dat zien als een goede teken? Volgens het evangelie is het dat in ieder geval niet.

C. Mennen pr
2 december 2017