zondag 21 mei 2017

Alleen voor de voortplanting?

De H. Johannes Paulus II heeft tijdens de wekelijkse Algemene Audiënties catecheses gegeven die bekend geworden zijn onder de naam: Theologie van het Lichaam. Deze catecheses geven een totaalvisie op de mens en met name op het lichaam en geslachtsgemeenschap in het huwelijk. Mede onder invloed van de Theologie van het Lichaam is het besef dat gemeenschap buiten het doel van de voortplanting een zonde is bijna geheel verdwenen. Dit in tegenstelling tot wat de kerkvaders ons leren. Volgens de jongerencatechismus Youcat wil God “dat man en vrouw elkaar in erotische en seksuele lust ontmoeten om zich in liefde steeds vaster met elkaar te verbinden en kinderen uit hun liefde te laten ontstaan. Aan het lichaam, de lust en erotisch plezier worden in het christendom grote waarde gehecht.” Een heel andere boodschap dan de boodschap die je kunt lezen bij de H. Augustinus of H. Thomas van Aquino. In dit artikel een samenvatting van wat de kerk op deze punten leert, hiermee veelvoorkomende misvattingen tegensprekend.

Wat is het doel van het huwelijk?

In het natuurlijke (niet-christelijke) en in het christelijke huwelijk is het belangrijkste doel het voortbrengen van nageslacht, daarbij inbegrepen het opvoeden van de kinderen tot kinderen van God. Het tweede doel (ondergeschikt aan het eerste) is het elkaar helpen en steunen, en elkanders welzijn bevorderen. En ook het elkaar helpen zondig gedrag te voorkomen, o.a. door het blussen van de begeerlijkheid als de andere partij daar om vraagt. Daarom zegt de apostel Paulus dat we ons binnen het huwelijk niet te lang moeten onthouden om ons te richten op vasten en gebed, ”opdat de satan u niet bekoort door uw onthouding.” (1 Kor. 7, 5). Wanneer we ons te lang onthouden zouden wij immers in erge zonde kunnen vallen, zoals masturbatie en overspel.

Wat het christelijk (sacramenteel) huwelijk betreft is het voornaamste doel meer volledig: Het verwerven van kinderen, en deze opvoeden tot 'kinderen van God', die eeuwig God zullen loven en danken. De echtgenoten moeten daarom elkaar, de kinderen en de omgeving, tot zondeloosheid en heiligheid brengen, en daardoor naar de hemel leiden.

In het huwelijk geven man en vrouw elkaar het onvervreemdbaar recht, niet alleen maar op hun lichaam, maar op zichzelf, op de hele persoon. Zij schenken zichzelf wederzijds weg om volkomen één te worden in een levenslange echtelijke eenheid om volgens Gods opdracht nageslacht  voort te brengen en dat op te voeden tot kinderen van God en elkaar te heiligen.

Wat is het doel van de geslachtsgemeenschap?

De geslachtsgemeenschap is naar haar aard gericht op de voortplanting. God heeft het krijgen (en opvoeden) van kinderen als opdracht meegegeven aan echtparen. Daarom mag geslachtsgemeenschap, met alle eraan voorafgaande handelingen en alle daden die deze geslachtsgemeenschap vergezellen, slechts plaats vinden in het huwelijk. Alleen binnen het huwelijk is aan alle voorwaarden voldaan die passen bij het ontvangen en het opvoeden van kinderen.

Echtgenoten kunnen om één van de volgende hoofdredenen, of om combinaties daarvan, huwelijksgemeenschap wensen:
• Om kinderen te krijgen
• Om hun liefde aan elkaar te tonen
• Uit gewoonte.
• Om zonde te vermijden, dat is om de begeerlijkheid te blussen.
• Om genoegens en lust te ervaren.

Indien de laatstgenoemde reden (bevordering van lust en genoegens) de hoofdreden is, zal de gemeenschap niet vrij van (zonde)schuld zijn. Bij combinaties van redenen is dit meestal minder duidelijk. Een (christelijk) levensideaal is dat gedachten en gevoelens kuis moeten zijn. Bovendien mag niet de mogelijkheid tot het ontvangen van kinderen worden belemmerd. Alle handelingen die leiden tot, en deel uitmaken van de geslachtsgemeenschap, moeten kuis verricht worden. Dit betekent dat genot en lust niet op de eerste plaats en niet om henzelf mogen worden genoten, maar wel als nevenverschijnsel van de normale huwelijksgemeenschap, met het juiste doel. Het is niet altijd gemakkelijk uit te maken of dit wel of niet het geval is. In de praktijk is er een flinke marge. In de hemel is men goed op de hoogte van de zwakheden der mensen, en in dit opzicht telt bij God vooral de goede wil.

Wanneer zijn seksuele handelingen onkuis?

Alles wat tussen niet-getrouwde mannen en niet-getrouwde vrouwen naar intimiteit zweemt, is al snel onzedig en onkuis. Alles wat verder gaat dan een gewone begroeting door een handdruk of lichte kus op de wang, waarbij de lichamen steeds de nodige afstand bewaren, is al snel onzedig en mogelijk onkuis. Het is belangrijk om te bedenken dat er op het gebied van seksualiteit geen daden bestaan die niet-gewichtig zijn.

Geslachtelijke aanrakingen en handelingen leiden naar hun aard allemaal naar de volledige lichamelijke vereniging. De seksuele gevoelens zijn er immers op gericht hun hoogtepunt te bereiken in de geslachtsgemeenschap. De seksualiteit is als een soort machine, die als deze eenmaal is gestart, moeilijk kan worden stilgelegd. Veel hedendaagse jongeren weten niet dat als de seksuele gevoelens eenmaal zijn opgewekt, er een bijna vanzelf verlopend proces in gang wordt gezet. Dit betekent, dat het bevorderen van seksuele gevoelens en verlangens alleen in het huwelijk thuis horen. In het huwelijk zijn ze een omlijsting en voorspel van de lichamelijke gemeenschap, waarbij de lust niet bovenmatig mag worden bevorderd.

Wat mag wel en niet mbt geslachtsverkeer binnen het huwelijk?

Ook in het (christelijk) huwelijk is niet elke seksuele handeling tussen de echtgenoten toegestaan. Elke seksuele handeling moet horen bij het gewone en natuurlijke voorspel op en de geslachtsgemeenschap zelf. Elke handeling die niet gericht is op de natuurlijke wijze van geslachtsgemeenschap is onkuis en moet daarom worden vermeden. Het is dus zondig om orale en anale seks te hebben. Zoals we bijvoorbeeld leren uit de volgende brief van de H. Barnabas[1]: “Gij zult niet zijn zoals degenen waarvan we horen dat ze  kwaad bedrijven met de mond en het lichaam door onreinheid (oraal geconsumeerde seks).”

Onkuis is ook het gebruiken van lust bevorderende preparaten of middelen, of (bijzondere) instrumenten, bijvoorbeeld ten behoeve van sadomasochistische seks. Een gemakkelijke praktische regel is dat het zaad van de echtgenoot slechts in de schede van de echtgenote mag terecht komen, en nergens anders. Dit mag slechts als resultaat van de gewone echtelijke vereniging plaatsvinden, waarbij men niets mag doen, of nalaten, om het gewone verloop van de natuurlijke processen te verstoren of te verhinderen. Alle handelingen die uitsluitend gericht zijn op het bevorderen van de hartstocht, de lust en het genot, zijn onkuis en moeten worden vermeden.

Wanneer is geslachtsgemeenschap binnen het huwelijk zonde?

Er zijn maar twee manier waarop getrouwde personen in de geslachtsgemeenschap samen kunnen komen zonder zonde. Ten eerste wanneer ze tot doel hebben nageslacht voort te brengen en ten tweede wanneer ze aan de ander hun huwelijkse plicht vervullen. Namelijk om zichzelf aan de ander te geven om de begeerlijkheid uit te blussen, zodat erger zonde voorkomen wordt.

Dit is de belangrijkste conclusie van dit artikel. Daarom een heel aantal citaten die aantonen dat dit altijd en overal het standpunt van de Kerk is geweest:

·         H. Augustinus: “Wanneer de vleselijke lust de maat voor de geslachtsgemeenschap te buiten gaat, buiten dat wat nodig is voor het verwekken van kinderen, is dit een kwaad, maar vergeeflijk vanwege het goede van het huwelijk.” (De bono viduitatis, c. 4, nr. 5).
·        H. Augustinus: “De noodzakelijke geslachtsgemeenschap voor het verwekken van kinderen is alleen waardig binnen het huwelijk. Maar dat wat verder gaat dan deze noodzaak volgt niet langer de rede, maar de lust.” (Het goed van het huwelijk).
·        Petrus Lombardus (Libri sententiarum, lib. IV, dist. 27, nr 2.4
·        H. Thomas van Aquino: “Bijgevolg zijn er slechts twee manieren waarop getrouwde mensen zonder zonde kunnen samenkomen, namelijk om nakomelingen te krijgen en om de huwelijkse plicht te betalen. In alle andere gevallen is het een dagelijkse zonde.” (Summa Theologiae"; aanhangsel, vraag 49, artikel 5).
·        Paus Innocent XI / Clemens van Alexandrië: "Het hebben van geslachtsgemeenschap voor een ander doel dan het verwekken van kinderen is schade doen aan de natuur." (Errores doctrinae moralis laxioris, 2109 / De opvoeder van kinderen 2: 10:95:3).
·        Lactantius: “De voortplantingsorganen zijn, zoals de naam ons leert, gegeven aan ons voor geen ander doel dan het voortbrengen van nageslacht.” (Divinae Institutiones 6: 20).

Hier zouden eenvoudig meer voorbeelden aan toe te voegen zijn, omdat het is wat de Kerk altijd en overal heeft geleerd.

Is anticonceptie altijd verboden?

De geslachtsgemeenschap in het huwelijk mag niet door uitwendige of door inwendige maatregelen van haar voortplantingskracht worden beroofd. Dat betekent, dat alle handelingen en alle technische en biologische maatregelen, waarbij wordt ingegrepen in de natuurlijke orde, ongeoorloofd zijn. Hieronder vallen bijvoorbeeld: coítus interrúptus (voortijdig terugtrekken), het condoom, sterilisatie, enz. als ook de hormonale methoden, zoals de diverse soorten anticonceptiepillen. De encycliek van Paus Paulus VI Humánæ Vitæ is hierover heel duidelijk.

Door het gebruik van de meeste anticonceptie pillen overtreed men ook nog een tweede gebod: Gij zult niet doden. Omdat deze pillen ook een abortieve werking hebben. Sterilisatie (doorsnijding van zaad- of eileiders) is een opzettelijke beschadiging, een verminking, van een goed werkend orgaan, en gaat daarom ook in tegen ditzelfde gebod.

Wanneer men om ernstige redenen geen kinderen kan ontvangen is het beste om zich  geheel van gemeenschap te onthouden. Wanneer het ‘beste’ niet haalbaar is wil dat echter niet automatisch zeggen dat er sprake van zonde is. We moeten steeds streven naar het hoogste, maar wanneer dat niet gehaald wordt is dat geen reden tot wanhoop, maar eerder een aansporing om nog verder te groeien in deugden. Daarom mogen, vanwege zwakheid van het vlees, andere methoden van natuurlijke geboorteregeling, zoals de sympto-thermale methode en NFP sensiplan, toegepast worden. Hierbij grijpt men niet in de natuurlijke gang van zaken in. Men verstoort die niet, noch verhindert men natuurlijke processen. Men maakt slechts gebruik van de kennis, die men heeft over de gedetailleerde werking van het vrouwelijk lichaam. Men kan de natuurlijke methoden gebruiken om de kans kinderen te krijgen te vergroten door te streven naar gemeenschap tijdens de vruchtbare dagen van de vrouw. Dit is volgens de natuurwet en de leer van de katholieke Kerk altijd toegestaan. En men kan deze methoden gebruiken om het aantal kinderen te beperken. In dit geval wordt de huwelijksgemeenschap beperkt tot de onvruchtbare dagen van de vrouw, en onthoudt men zich van die gemeenschap op de andere dagen.

Maar het feit dat de methode natuurlijk is wil nog niet zeggen dat ze ook altijd moreel geoorloofd is, ten minste als kinderbeperking het nagestreefde doel is. Kinderbeperking is niet altijd moreel geoorloofd. Blijvende onthouding en periodieke onthouding middels natuurlijke methoden zijn in het huwelijk alleen geoorloofd als daar ernstige redenen voor zijn. Want Gods gebod “Gaat heen en vermenigvuldigt u” is geen loos gebod, dat men naar eigen believen ter zijde kan schuiven. Anderzijds eist God niet, dat dit gebod moet worden gehoorzaamd wanneer het onmogelijk is dit te doen. Het moet, redelijk gezien, mogelijk worden geacht om de eventuele kinderen op te voeden. Gaat dit niet, dan is deze wijze van geboortebeperking moreel geoorloofd. Ernstige redenen zijn bijvoorbeeld:

·        Maatschappelijke omstandigheden: In tijden van revolutie en oorlog, bij verblijf in (vluchtelingen)kampen, tijdens epidemieën, bij hongersnood, bij overstroming, e.d.
·        Familieomstandigheden: Bij slechte of gebrekkige huisvesting, bij grote en echte armoede, bij te kort schietende geldelijke middelen, e.d.
·        Persoonlijke omstandigheden: Bij ernstige ziekte, bij een slechte gezondheid van de vrouw, bij dreigende overbelasting van man of vrouw, bij het reeds hebben van een of meerdere gehandicapte kinderen, bij het lijden aan erfelijke of overdraagbare ziekten, die men niet aan het nageslacht wil doorgeven, e.d.

Blijvende of tijdelijke onthouding is ook toegestaan om hogere geestelijke motieven, zoals tijdelijke onthouding, gepaard gaande met extra gebed, gedurende enige weken om de genezing van een ziek kind af te smeken. Of blijvende onthouding omwille van het Koninkrijk Gods, omdat men zich samen geheel op God en een geestelijk leven wil richten (Jozef-huwelijk). In vroegere tijden onthielden katholieke echtparen zich tijdens de vasten en ook wel tijdens de advent, om zodoende deel te hebben aan deze perioden van boete.

Zonder ernstige redenen is het aan jonggehuwden niet geoorloofd, óók niet middels onthouding, of natuurlijke geboorteregeling, om het krijgen van kinderen uit te stellen tot een veel later tijdstip, bijvoorbeeld tot enkele jaren na het huwelijk.

Echtparen, die onvruchtbaar blijven, en oudere gehuwden, waarvan de vrouw haar vruchtbare tijd heeft afgesloten, mogen altijd tot gemeenschap overgaan om hun liefde en trouw uit te drukken, of om zonde te vermijden, dat is, de begeerlijkheid te blussen, mits de gemeenschap kuis blijft en niet uitsluitend omwille van de lust geschiedt.

Conclusie

Kies voor de ware opdracht van God voor het huwelijk, te weten elkaar, en de kinderen, die God u schonk, op te voeden tot kinderen van God, tot zondeloosheid en heiligheid, opdat u later samen in de hemel bij God gelukkig zult zijn.




[1] Brief van Barnabas 10: 8

Geen opmerkingen: