De H. Johannes
Paulus II heeft tijdens de wekelijkse Algemene Audiënties catecheses gegeven die
bekend geworden zijn onder de naam: Theologie van het Lichaam. Deze catecheses
geven een totaalvisie op de mens en met name op het lichaam en geslachtsgemeenschap
in het huwelijk. Mede onder invloed van de Theologie van het Lichaam is het
besef dat gemeenschap buiten het doel van de voortplanting een zonde is bijna
geheel verdwenen. Dit in tegenstelling tot wat de kerkvaders ons leren. Volgens
de jongerencatechismus Youcat wil God “dat man en vrouw elkaar in erotische en
seksuele lust ontmoeten om zich in liefde steeds vaster met elkaar te verbinden
en kinderen uit hun liefde te laten ontstaan. Aan het lichaam, de lust en
erotisch plezier worden in het christendom grote waarde gehecht.” Een heel
andere boodschap dan de boodschap die je kunt lezen bij de H. Augustinus of H.
Thomas van Aquino. In dit artikel een samenvatting van wat de kerk op deze
punten leert, hiermee veelvoorkomende misvattingen tegensprekend.
Wat is het doel van het huwelijk?
In het
natuurlijke (niet-christelijke) en in het christelijke huwelijk is het
belangrijkste doel het voortbrengen van nageslacht, daarbij inbegrepen het
opvoeden van de kinderen tot kinderen van God. Het tweede doel (ondergeschikt
aan het eerste) is het elkaar helpen en steunen, en elkanders welzijn
bevorderen. En ook het elkaar helpen zondig gedrag te voorkomen, o.a. door het
blussen van de begeerlijkheid als de andere partij daar om vraagt. Daarom zegt
de apostel Paulus dat we ons binnen het huwelijk niet te lang moeten onthouden
om ons te richten op vasten en gebed, ”opdat de satan u niet bekoort door uw
onthouding.” (1 Kor. 7, 5). Wanneer we ons te lang onthouden zouden wij immers
in erge zonde kunnen vallen, zoals masturbatie en overspel.
Wat het
christelijk (sacramenteel) huwelijk betreft is het voornaamste doel meer
volledig: Het verwerven van kinderen, en deze opvoeden tot 'kinderen van God',
die eeuwig God zullen loven en danken. De echtgenoten moeten daarom elkaar, de
kinderen en de omgeving, tot zondeloosheid en heiligheid brengen, en daardoor
naar de hemel leiden.
In het
huwelijk geven man en vrouw elkaar het onvervreemdbaar recht, niet alleen maar op
hun lichaam, maar op zichzelf, op de hele persoon. Zij schenken zichzelf
wederzijds weg om volkomen één te worden in een levenslange echtelijke eenheid om
volgens Gods opdracht nageslacht voort
te brengen en dat op te voeden tot kinderen van God en elkaar te heiligen.
Wat is het doel van de geslachtsgemeenschap?
De
geslachtsgemeenschap is naar haar aard gericht op de voortplanting. God heeft
het krijgen (en opvoeden) van kinderen als opdracht meegegeven aan echtparen.
Daarom mag geslachtsgemeenschap, met alle eraan voorafgaande handelingen en
alle daden die deze geslachtsgemeenschap vergezellen, slechts plaats vinden in
het huwelijk. Alleen binnen het huwelijk is aan alle voorwaarden voldaan die
passen bij het ontvangen en het opvoeden van kinderen.
Echtgenoten
kunnen om één van de volgende hoofdredenen, of om combinaties daarvan,
huwelijksgemeenschap wensen:
• Om
kinderen te krijgen
• Om
hun liefde aan elkaar te tonen
• Uit
gewoonte.
• Om
zonde te vermijden, dat is om de begeerlijkheid te blussen.
• Om
genoegens en lust te ervaren.
Indien
de laatstgenoemde reden (bevordering van lust en genoegens) de hoofdreden is,
zal de gemeenschap niet vrij van (zonde)schuld zijn. Bij combinaties van
redenen is dit meestal minder duidelijk. Een (christelijk) levensideaal is dat
gedachten en gevoelens kuis moeten zijn. Bovendien mag niet de mogelijkheid tot
het ontvangen van kinderen worden belemmerd. Alle handelingen die leiden tot,
en deel uitmaken van de geslachtsgemeenschap, moeten kuis verricht worden. Dit
betekent dat genot en lust niet op de eerste plaats en niet om henzelf mogen
worden genoten, maar wel als nevenverschijnsel van de normale
huwelijksgemeenschap, met het juiste doel. Het is niet altijd gemakkelijk uit
te maken of dit wel of niet het geval is. In de praktijk is er een flinke
marge. In de hemel is men goed op de hoogte van de zwakheden der mensen, en in
dit opzicht telt bij God vooral de goede wil.
Wanneer zijn seksuele handelingen onkuis?
Alles
wat tussen niet-getrouwde mannen en niet-getrouwde vrouwen naar intimiteit
zweemt, is al snel onzedig en onkuis. Alles wat verder gaat dan een gewone
begroeting door een handdruk of lichte kus op de wang, waarbij de lichamen
steeds de nodige afstand bewaren, is al snel onzedig en mogelijk onkuis. Het is
belangrijk om te bedenken dat er op het gebied van seksualiteit geen daden
bestaan die niet-gewichtig zijn.
Geslachtelijke
aanrakingen en handelingen leiden naar hun aard allemaal naar de volledige
lichamelijke vereniging. De seksuele gevoelens zijn er immers op gericht hun
hoogtepunt te bereiken in de geslachtsgemeenschap. De seksualiteit is als een soort
machine, die als deze eenmaal is gestart, moeilijk kan worden stilgelegd. Veel hedendaagse
jongeren weten niet dat als de seksuele gevoelens eenmaal zijn opgewekt, er een
bijna vanzelf verlopend proces in gang wordt gezet. Dit betekent, dat het
bevorderen van seksuele gevoelens en verlangens alleen in het huwelijk thuis
horen. In het huwelijk zijn ze een omlijsting en voorspel van de lichamelijke
gemeenschap, waarbij de lust niet bovenmatig mag worden bevorderd.
Wat mag wel en niet mbt geslachtsverkeer binnen
het huwelijk?
Ook in
het (christelijk) huwelijk is niet elke seksuele handeling tussen de echtgenoten
toegestaan. Elke seksuele handeling moet horen bij het gewone en natuurlijke
voorspel op en de geslachtsgemeenschap zelf. Elke handeling die niet gericht is
op de natuurlijke wijze van geslachtsgemeenschap is onkuis en moet daarom worden
vermeden. Het is dus zondig om orale en anale seks te hebben. Zoals we
bijvoorbeeld leren uit de volgende brief van de H. Barnabas[1]:
“Gij zult niet zijn zoals degenen waarvan we horen dat ze kwaad bedrijven met de mond en het lichaam
door onreinheid (oraal geconsumeerde seks).”
Onkuis
is ook het gebruiken van lust bevorderende preparaten of middelen, of
(bijzondere) instrumenten, bijvoorbeeld ten behoeve van sadomasochistische seks.
Een gemakkelijke praktische regel is dat het zaad van de echtgenoot slechts in
de schede van de echtgenote mag terecht komen, en nergens anders. Dit mag slechts
als resultaat van de gewone echtelijke vereniging plaatsvinden, waarbij men
niets mag doen, of nalaten, om het gewone verloop van de natuurlijke processen te
verstoren of te verhinderen. Alle handelingen die uitsluitend gericht zijn op
het bevorderen van de hartstocht, de lust en het genot, zijn onkuis en moeten
worden vermeden.
Wanneer is geslachtsgemeenschap binnen het
huwelijk zonde?
Er zijn
maar twee manier waarop getrouwde personen in de geslachtsgemeenschap samen
kunnen komen zonder zonde. Ten eerste wanneer ze tot doel hebben nageslacht
voort te brengen en ten tweede wanneer ze aan de ander hun huwelijkse plicht
vervullen. Namelijk om zichzelf aan de ander te geven om de begeerlijkheid uit
te blussen, zodat erger zonde voorkomen wordt.
Dit is
de belangrijkste conclusie van dit artikel. Daarom een heel aantal citaten die
aantonen dat dit altijd en overal het standpunt van de Kerk is geweest:
·
H. Augustinus: “Wanneer
de vleselijke lust de maat voor de geslachtsgemeenschap te buiten gaat, buiten
dat wat nodig is voor het verwekken van kinderen, is dit een kwaad, maar
vergeeflijk vanwege het goede van het huwelijk.” (De bono viduitatis, c. 4, nr.
5).
·
H. Augustinus: “De noodzakelijke geslachtsgemeenschap
voor het verwekken van kinderen is alleen waardig binnen het huwelijk. Maar dat
wat verder gaat dan deze noodzaak volgt niet langer de rede, maar de lust.”
(Het goed van het huwelijk).
·
Petrus Lombardus (Libri sententiarum, lib. IV,
dist. 27, nr 2.4
·
H. Thomas van Aquino: “Bijgevolg zijn er slechts twee
manieren waarop getrouwde mensen zonder zonde kunnen samenkomen, namelijk om
nakomelingen te krijgen en om de huwelijkse plicht te betalen. In alle andere
gevallen is het een dagelijkse zonde.” (Summa Theologiae"; aanhangsel,
vraag 49, artikel 5).
·
Paus Innocent XI / Clemens van Alexandrië: "Het
hebben van geslachtsgemeenschap voor een ander doel dan het verwekken van
kinderen is schade doen aan de natuur." (Errores doctrinae
moralis laxioris, 2109 / De opvoeder van kinderen 2: 10:95:3).
·
Lactantius: “De voortplantingsorganen zijn, zoals de naam
ons leert, gegeven aan ons voor geen ander doel dan het voortbrengen van nageslacht.”
(Divinae Institutiones 6: 20).
Hier
zouden eenvoudig meer voorbeelden aan toe te voegen zijn, omdat het is wat de
Kerk altijd en overal heeft geleerd.
Is anticonceptie altijd verboden?
De geslachtsgemeenschap
in het huwelijk mag niet door uitwendige of door inwendige maatregelen van haar
voortplantingskracht worden beroofd. Dat betekent, dat alle handelingen en alle
technische en biologische maatregelen, waarbij wordt ingegrepen in de natuurlijke
orde, ongeoorloofd zijn. Hieronder vallen bijvoorbeeld: coítus interrúptus
(voortijdig terugtrekken), het condoom, sterilisatie, enz. als ook de hormonale
methoden, zoals de diverse soorten anticonceptiepillen. De encycliek van Paus
Paulus VI Humánæ Vitæ is hierover heel duidelijk.
Door
het gebruik van de meeste anticonceptie pillen overtreed men ook nog een tweede
gebod: Gij zult niet doden. Omdat deze pillen ook een abortieve werking hebben.
Sterilisatie (doorsnijding van zaad- of eileiders) is een opzettelijke
beschadiging, een verminking, van een goed werkend orgaan, en gaat daarom ook in
tegen ditzelfde gebod.
Wanneer
men om ernstige redenen geen kinderen kan ontvangen is het beste om zich geheel van gemeenschap te onthouden. Wanneer
het ‘beste’ niet haalbaar is wil dat echter niet automatisch zeggen dat er
sprake van zonde is. We moeten steeds streven naar het hoogste, maar wanneer
dat niet gehaald wordt is dat geen reden tot wanhoop, maar eerder een aansporing
om nog verder te groeien in deugden. Daarom mogen, vanwege zwakheid van het
vlees, andere methoden van natuurlijke geboorteregeling, zoals de sympto-thermale
methode en NFP sensiplan, toegepast worden. Hierbij grijpt men niet in de
natuurlijke gang van zaken in. Men verstoort die niet, noch verhindert men
natuurlijke processen. Men maakt slechts gebruik van de kennis, die men heeft
over de gedetailleerde werking van het vrouwelijk lichaam. Men kan de
natuurlijke methoden gebruiken om de kans kinderen te krijgen te vergroten door
te streven naar gemeenschap tijdens de vruchtbare dagen van de vrouw. Dit is
volgens de natuurwet en de leer van de katholieke Kerk altijd toegestaan. En
men kan deze methoden gebruiken om het aantal kinderen te beperken. In dit
geval wordt de huwelijksgemeenschap beperkt tot de onvruchtbare dagen van de
vrouw, en onthoudt men zich van die gemeenschap op de andere dagen.
Maar het
feit dat de methode natuurlijk is wil nog niet zeggen dat ze ook altijd moreel
geoorloofd is, ten minste als kinderbeperking het nagestreefde doel is. Kinderbeperking
is niet altijd moreel geoorloofd. Blijvende onthouding en periodieke onthouding
middels natuurlijke methoden zijn in het huwelijk alleen geoorloofd als daar
ernstige redenen voor zijn. Want Gods gebod “Gaat heen en vermenigvuldigt u” is
geen loos gebod, dat men naar eigen believen ter zijde kan schuiven. Anderzijds
eist God niet, dat dit gebod moet worden gehoorzaamd wanneer het onmogelijk is
dit te doen. Het moet, redelijk gezien, mogelijk worden geacht om de eventuele
kinderen op te voeden. Gaat dit niet, dan is deze wijze van geboortebeperking
moreel geoorloofd. Ernstige redenen zijn bijvoorbeeld:
·
Maatschappelijke omstandigheden: In tijden van revolutie
en oorlog, bij verblijf in (vluchtelingen)kampen, tijdens epidemieën, bij
hongersnood, bij overstroming, e.d.
·
Familieomstandigheden: Bij slechte of gebrekkige
huisvesting, bij grote en echte armoede, bij te kort schietende geldelijke
middelen, e.d.
·
Persoonlijke omstandigheden: Bij ernstige ziekte, bij een
slechte gezondheid van de vrouw, bij dreigende overbelasting van man of vrouw,
bij het reeds hebben van een of meerdere gehandicapte kinderen, bij het lijden
aan erfelijke of overdraagbare ziekten, die men niet aan het nageslacht wil
doorgeven, e.d.
Blijvende
of tijdelijke onthouding is ook toegestaan om hogere geestelijke motieven,
zoals tijdelijke onthouding, gepaard gaande met extra gebed, gedurende enige
weken om de genezing van een ziek kind af te smeken. Of blijvende onthouding
omwille van het Koninkrijk Gods, omdat men zich samen geheel op God en een
geestelijk leven wil richten (Jozef-huwelijk). In vroegere tijden onthielden
katholieke echtparen zich tijdens de vasten en ook wel tijdens de advent, om
zodoende deel te hebben aan deze perioden van boete.
Zonder
ernstige redenen is het aan jonggehuwden niet geoorloofd, óók niet middels onthouding,
of natuurlijke geboorteregeling, om het krijgen van kinderen uit te stellen tot
een veel later tijdstip, bijvoorbeeld tot enkele jaren na het huwelijk.
Echtparen,
die onvruchtbaar blijven, en oudere gehuwden, waarvan de vrouw haar vruchtbare
tijd heeft afgesloten, mogen altijd tot gemeenschap overgaan om hun liefde en trouw
uit te drukken, of om zonde te vermijden, dat is, de begeerlijkheid te blussen,
mits de gemeenschap kuis blijft en niet uitsluitend omwille van de lust
geschiedt.
Conclusie
Kies voor de ware opdracht van God voor het huwelijk, te weten elkaar, en
de kinderen, die God u schonk, op te voeden tot kinderen van God, tot
zondeloosheid en heiligheid, opdat u later samen in de hemel bij God gelukkig zult
zijn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten